دعوای اثبات عقد نکاح در ایران

مقدمه

عقد نکاح یکی از مهم‌ترین عقود در فقه و حقوق ایران است که دارای آثار حقوقی گسترده‌ای از جمله مهریه، نفقه، ارث، حضانت فرزندان و روابط زوجیت است. در برخی موارد، یکی از طرفین ادعا می‌کند که عقد نکاح به‌صورت شرعی و قانونی منعقد شده اما طرف مقابل آن را انکار می‌کند. در چنین شرایطی، فردی که مدعی وقوع عقد نکاح است، باید برای اثبات آن به دادگاه مراجعه کند.

دلایل طرح دعوای اثبات نکاح

طرح این دعوا معمولاً در یکی از شرایط زیر مطرح می‌شود:

عقد نکاح بدون ثبت رسمی صورت گرفته است: در مواردی که ازدواج فقط به‌صورت شرعی خوانده شده ولی در دفاتر رسمی ثبت نشده است، یکی از طرفین (معمولاً زن) ممکن است برای اثبات رابطه زوجیت اقدام کند.

انکار ازدواج توسط یکی از طرفین: گاهی پس از انجام عقد نکاح، یکی از طرفین (معمولاً مرد) منکر ازدواج می‌شود و زن مجبور به اثبات نکاح در دادگاه می‌شود.

اختلاف در نوع عقد (دائم یا موقت): در برخی موارد، یکی از طرفین ادعا دارد که عقد نکاح دائم بوده اما طرف دیگر آن را موقت (صیغه) می‌داند.

تأثیر در مسائل مالی و حقوقی: برخی افراد برای مطالبه مهریه، نفقه یا ارث نیاز به اثبات نکاح دارند.

اثبات نسب فرزند: اگر فرزندی متولد شود و پدر، وجود رابطه زوجیت را انکار کند، مادر باید ابتدا ازدواج را اثبات کند تا بتواند نسب فرزند را ثابت کند.

مراحل رسیدگی به دعوای اثبات نکاح 

۱. ارائه دادخواست به دادگاه خانواده مدعی نکاح باید با تنظیم دادخواست، از دادگاه خانواده درخواست کند که رابطه زوجیت را اثبات کند.

 ۲. ارائه دلایل و مستندات برای اثبات عقد نکاح، ادله زیر قابل ارائه هستند: - سند رسمی ازدواج (در صورت وجود) - شهادت شهود (مثلاً عاقد یا افرادی که شاهد اجرای عقد بوده‌اند) - اقرار طرف مقابل (اگر در گذشته به ازدواج اعتراف کرده باشد) - پیام‌ها، عکس‌ها و مدارک دیگر که نشان‌دهنده وجود رابطه زوجیت است

۳. بررسی و رسیدگی دادگاه دادگاه با بررسی مدارک، شهود را احضار کرده و از طرفین توضیح می‌خواهد. اگر دلایل کافی وجود داشته باشد، حکم به اثبات نکاح صادر می‌شود.

۴. صدور رأی و ثبت رسمی نکاح در صورت اثبات نکاح، دادگاه حکم به ثبت رسمی ازدواج در دفاتر ازدواج صادر می‌کند.

نتیجه‌گیری

دعوای اثبات نکاح یکی از دعاوی مهم در دادگاه‌های خانواده است که معمولاً توسط زنان برای اثبات رابطه زوجیت و دریافت حقوق قانونی مانند مهریه، نفقه و ارث مطرح می‌شود. در این دعاوی، داشتن شواهد قوی مانند شهادت شهود، پیام‌ها و سایر مستندات تأثیر زیادی در موفقیت پرونده دارد. توصیه می‌شود در چنین مواردی حتماً از وکیل متخصص در دعاوی خانواده کمک گرفته شود.