وب سایت رسمی حسین کریمی وکیل پایه یک دادگستری
دعوای سرپرستی فرزند در نظام حقوقی ایران

مقدمه: یکی از حساس‌ترین و پرچالش‌ترین موضوعات حقوق خانواده در ایران، دعوای سرپرستی فرزند است. این دعوا معمولاً پس از طلاق والدین یا در شرایطی که یکی از والدین یا سرپرستان کودک توانایی یا صلاحیت لازم را ندارد، مطرح می‌شود. هدف اصلی قوانین مرتبط با سرپرستی، تأمین بهترین منافع برای کودک و حفظ حقوق او در برابر هرگونه آسیب احتمالی است.


سرپرستی فرزند در نظام حقوقی ایران

سرپرستی فرزند در نظام حقوقی ایران، بر اساس مقررات مدنی و قوانین خاص خانواده، به دو بخش عمده تقسیم می‌شود:

  1. حضانت (نگهداری و تربیت فرزند):

    • حضانت به معنای نگهداری، مراقبت و تربیت فرزند است. این وظیفه عمدتاً بر عهده والدین بوده و قانونگذار ایران در ماده 1168 قانون مدنی، حضانت را هم حق و هم تکلیف والدین دانسته است.
    • سن حضانت:
      طبق ماده 1169 قانون مدنی:
      • مادر تا 7 سالگی کودک حق حضانت دارد.
      • پس از 7 سالگی، حق حضانت به پدر منتقل می‌شود.
      • پس از رسیدن فرزند به سن بلوغ (9 سال تمام قمری برای دختران و 15 سال تمام قمری برای پسران)، حضانت به تصمیم خود فرزند وابسته است.
  2. قیمومت و سرپرستی قانونی:
    اگر والدین فوت کرده باشند یا به دلایل قانونی از حضانت کودک محروم شده باشند، سرپرستی کودک به قیم یا سرپرست قانونی واگذار می‌شود.


شرایط دعوای سرپرستی

دعوای سرپرستی معمولاً به دلایل زیر مطرح می‌شود:

  • عدم صلاحیت یکی از والدین:
    اگر یکی از والدین صلاحیت اخلاقی، روانی یا مالی لازم برای سرپرستی کودک را نداشته باشد، طرف دیگر می‌تواند با استناد به این موضوع، دعوای سرپرستی را مطرح کند.

    • مثال: اعتیاد، خشونت خانگی، یا سابقه جرایم کیفری.
  • تغییر شرایط حضانت:
    اگر شرایط یکی از والدین تغییر کند (مانند ازدواج مجدد مادر یا مهاجرت پدر)، دادگاه می‌تواند تصمیم خود را تغییر دهد.

  • منافع کودک:
    اصل اساسی در تمام تصمیمات دادگاه درباره سرپرستی، توجه به منافع عالی کودک است.


مراحل قانونی دعوای سرپرستی

  1. طرح دادخواست:

    • متقاضی باید دادخواست خود را در دادگاه خانواده ثبت کند.
    • دلایل و مستندات خود را برای عدم صلاحیت طرف مقابل یا شرایط بهتر برای فرزند ارائه دهد.
  2. بررسی دادگاه:

    • دادگاه خانواده با استفاده از مشاوره کارشناسان اجتماعی، روان‌شناسان و سایر متخصصان مرتبط، شرایط والدین و منافع کودک را بررسی می‌کند.
  3. صدور حکم:

    • بر اساس مستندات و بررسی‌های کارشناسی، دادگاه حکم سرپرستی یا حضانت را صادر می‌کند.

حقوق و تکالیف والدین در حضانت

  1. والد دارای حضانت:

    • مسئول نگهداری، تربیت و تأمین نیازهای اولیه فرزند است.
    • نمی‌تواند بدون اجازه دادگاه کودک را از کشور خارج کند.
  2. والد فاقد حضانت:

    • حق ملاقات منظم با کودک را دارد.
    • باید در تأمین هزینه‌های مالی (نفقه) مشارکت کند.

نتیجه‌گیری:

دعوای سرپرستی فرزند یکی از حساس‌ترین مسائل حقوق خانواده است که تأثیر مستقیمی بر زندگی کودک و والدین دارد. قوانین موجود در ایران تلاش می‌کنند تا بهترین منافع کودک را در اولویت قرار دهند. با این حال، در عمل، موضوعاتی مانند عدم اجرای احکام، اختلافات والدین و فشارهای روانی بر کودک، چالش‌هایی جدی در این زمینه ایجاد می‌کنند.

پست های مرتبط

نظرات کاربران

اولین نفری باشید که برای " دعوای سرپرستی فرزند در نظام حقوقی ایران " نظر ثبت کرده است.

نظر بدهید

شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد. قسمتهای مورد نیاز علامت گذاری شده اند *